- To już 90 lat…
26 lutego 1927 roku Minister Spraw Wewnętrznych Sławoj Składkowski w wydanym okólniku ogłosił zmodyfikowaną wersję „Mazurka Dąbrowskiego” oficjalnym hymnem narodowym.
- 2 marca 1333 roku zmarł król polski Władysław Łokietek.
- 5 marca 1386 roku Władysław Jagiełło został koronowany na króla Polski.
mgr Grażyna Iwaniak – Książek
1 kwietnia 1921: Gen. Władysław Sikorski zostaje szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
3 kwietnia 1940: W Katyniu NKWD rozstrzeliwuje pierwszą grupę polskich oficerów więzionych w obozie w Kozielsku.
4 kwietnia 1949: W Waszyngtonie dwanaście państw podpisuje traktat północnoatlantycki, tworząc NATO.
9 kwietnia 1241: Wojska Henryka II Pobożnego posiłkowane przez Krzyżaków zostają rozbite przez Tatarów pod Legnicą.
9 kwietnia 1940: Wojska niemieckie wkraczają do Danii i Norwegii. Od połowy kwietnia opór Norwegów pod Narvikiem wspiera brytyjski Korpus Ekspedycyjny, wspomagany przez polską Samodzielną Brygadę Strzelców Podhalańskich.
10 kwietnia 1525: Na rynku krakowskim książę pruski Albrecht Hohenzollern składa hołd lenny królowi Zygmuntowi Staremu.
13 kwietnia 1943: Berlińskie radio donosi o odkryciu przez niemieckich oficerów masowych grobów polskich oficerów w Katyniu.
15 kwietnia 1846: Prusy, Austria i Rosja podpisują konwencję o likwidacji autonomii Wolnego Miasta Krakowa.
18 kwietnia 1518: Ślub Zygmunta I Starego z księżniczką mediolańską, Boną Sforzą.
18 kwietnia 1791: Sejm Wielki uchwala prawo o miastach królewskich, gwarantując mieszczanom nietykalność osobistą i dostęp do urzędów.
19 kwietnia 1773: Pod laską Adama Ponińskiego rozpoczyna obrady sejm rozbiorowy, zwołany dla legalizacji pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej w 1772 roku.
19 kwietnia 1943: W getcie warszawskim wybucha powstanie ludności żydowskiej w obronie przed jego ostateczną likwidacją.
25 kwietnia 1333 : Koronacja Kazimierza Wielkiego na króla Polski.
27 kwietnia 1940: Heinrich Himmler podejmuje decyzję o utworzeniu na przedmieściach Oświęcimia obozu koncentracyjnego Auschwitz.
30 kwietnia 1632: W Warszawie umiera król Polski Zygmunt III Waza (ur. 1566).
mgr S. Słomska
Wrzesień:
1629 – W Altmarku (Starym Targu) zawarto rozejm kończący V wojnę polsko-szwedzką.
1648 – Powstanie Chmielnickiego: klęska wojsk polskich w bitwie pod Piławcami.
1655 – Potop szwedzki: wojska szwedzkie rozpoczęły oblężenie Krakowa.
1659 – Potop szwedzki: wojska polskie rozpoczęły decydujące oblężenie twierdzy Głowa Gdańska.
1676 – IV wojna polsko-turecka: rozpoczęła się bitwa pod Żurawnem.
1699 – Książę elektor Saksonii i król Polski August II Mocny zawarł sojusz zaczepno-odporny przeciwko Szwecji z królem Danii Fryderykiem IV Oldenburgiem.
1793 – II rozbiór Polski: podpisano traktat z Prusami, na mocy którego otrzymały one 58 tys. km² powierzchni Polski.
1794 – Insurekcja kościuszkowska: gen. Jan Henryk Dąbrowski wkroczył do Gniezna.
1878 – Otwarto Wielką Synagogę w Warszawie.
1911 – Pilot Michał Scipio del Campo dokonał oblotu pierwszego polskiego samolotu skonstruowanego przez przedsiębiorstwo Zbierański i Cywiński.
1920 – Wojna polsko-bolszewicka: decydujące zwycięstwo wojsk polskich w bitwie nad Niemnem (20-26 września).
1921 – We Lwowie miał miejsce nieudany zamach na marszałka Polski Józefa Piłsudskiego.
1927 – Otwarto Nową Synagogę w Gdańsku-Wrzeszczu.
1939 – Kampania wrześniowa: O 17.30 w lesie pod Góreckiem Kościelnym generałowie Emil Krukowicz-Przedrzymirski i Jan Kazimierz Kruszewski podpisali akt kapitulacji połączonych wojsk Armii „Modlin” i Grupy Operacyjnej gen. Kruszewskiego. Pod Morańcami miała miejsce ostatnia szarża w czasie kampanii wrześniowej.
05 września 1939 – Stany Zjednoczone ogłaszają neutralność. Jugosławia zgadza się na transport materiałów wojennych do Polski, pod warunkiem zachowania tego w tajemnicy. Niemcy wkraczają do Bydgoszczy. Początek masowych rozstrzeliwań Polaków (ok. 1600 ofiar) w odwecie za stłumienie dywersji w tym mieście. Opuszczenie pozycji koło Borowej Góry. Kolejne klęski wycofujących się oddziałów Armii „Łódź” i odwodowej Armii „Prusy” pod Piotrkowem Trybunalskim otwierają Niemcom drogę na Warszawę. Wprowadzenie przez głównodowodzącego niemieckich sił zbrojnych Waltera von Brauchitscha „sądów wyjątkowych” i niemieckiego prawa karnego na zajmowanych terenach polskich.
06 września 1939 – Rumunia (związana sojuszem z Polską) deklaruje swoją neutralność. Rozkaz Naczelnego Wodza marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego dla Armii „Małopolska” (dawniej „Karpaty”) o wycofaniu się za linię rzek Wisła i San i uporczywej obronie linii tych rzek. Rozkazu tego nie udało się wykonać. Zajęcie Kielc, Krakowa i Nowego Sącza przez Niemców. Planowy odwrót Armii „Kraków”, dobrze dowodzonej przez gen. Antoniego Szyllinga, przebiega pomyślnie.
28 września 1939 – Podpisanie w Moskwie traktatu o granicach i przyjaźni pomiędzy III Rzeszą a ZSRS wraz z tajnym protokołem ustanawiającym granice między obu państwami. Podpisanie aktu o kapitulacji Warszawy. Początek rozmów o kapitulacji twierdzy w Modlinie. Początek dwudniowej zwycięskiej bitwy pod Szackiem, stoczonej przez oddziały Korpusu Ochrony Pogranicza pod dowództwem gen. Wilhelma Orlik-Rückemanna z wojskami sowieckimi. Wojska polskie, zadając spore straty nieprzyjacielowi, wycofały się w kierunku Bugu starając się dołączyć do Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Kleeberga.
1941 – Niemcy utworzyli getto żydowskie w Andrychowie.
1943 – W Wilanowie i Kępie Latoszkowej została przeprowadzona antyniemiecka akcja bojowo-represyjna Oddziału Specjalnego „Osjan” oraz batalionu „Zośka” i kompanii wydzielonej „Agat”.
1944 – 57. dzień powstania warszawskiego: ewakuacja obrońców Mokotowa.
1.11:
1733 – Król August III Sas zaprzysiągł pacta conventa.
1800 – Założono Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk.
1806 – IV koalicja antyfrancuska: około 150-tysięczna armia francuska przekroczyła granicę Wielkopolski.
1831 – Ogłoszono amnestię carską dla żołnierzy i podoficerów biorących udział w powstaniu listopadowym.
2.11.:
1918 – Powstał Związek Harcerstwa Polskiego. We Lwowie wybuchły walki polsko-ukraińskie. W Płaszowie pod Krakowem zdobyto austriacki tabor pancerny. Utworzono z niego pociągi pancerne: Śmiały i Piłsudczyk.
1925 – Założono Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych w Grudziądzu.
1939 – W Warszawie założono organizację konspiracyjną Polska Niepodległa.
3.11:
1830 – Opuszczający na zawsze Polskę Fryderyk Chopin wyjechał z Warszawy do Kalisza.
1848 – Wiosna Ludów: po zbombardowaniu miasta przez Austriaków skapitulował Lwów.
1656 – Polska i Rosja zawarły antyszwedzki rozejm w Niemieży.
4.11:
1501 – II wojna litewsko-moskiewska: klęska wojsk litewskich w bitwie pod Mścisławiem.
1660 – IV wojna polsko-rosyjska: kapitulacja wojska moskiewskiego pod Cudnowem przed armią koronną hetmana polnego Jerzego Sebastiana Lubomirskiego.
1661 – IV wojna polsko-rosyjska: zwycięstwo wojsk polsko-litewskich w bitwie pod Kuszlikami.
5.11:
1370 – Zmarł bez legalnego męskiego potomka Kazimierz III Wielki, ostatni król Polski z dynastii Piastów. 17 listopada na tron wstąpił jego siostrzeniec Ludwik Węgierski.
1401 – W Bieczu pomiędzy wysłannikami hrabiego Cilii Hermana a panami rady królewskiej doszło do odnowienia i potwierdzenia poprzedniego układu małżeńskiego Anny Cylejskiej z królem Polski Władysławem II Jagiełłą.
1577 – Król Stefan Batory zawarł układ pokojowy z Imperium Osmańskim.
1794 – Insurekcja kościuszkowska: kapitulacja Warszawy.
6.11.:
1922 – W Toruniu utworzono Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej.
7.11.:
1575 – Rozpoczął obrady Sejm elekcyjny, który wybrał na króla Stefana Batorego.
1602 – Papież Klemens VIII wydał bullę kanonizacyjną Kazimierza Jagiellończyka.
1820 – Założono Wyższe Seminarium Duchowne w Sandomierzu.
8.11.:
1914 – I wojna światowa: zwycięstwem wojsk rosyjskich nad niemiecko-austro-węgierskimi, zakończyła się bitwa pod Warszawą i Iwangorodem (Dęblinem).
9.11.:
1794 – Insurekcja kościuszkowska: wojska rosyjskie wkroczyły do zdobytej Warszawy.
1883 – W Gdańsku zainstalowano pierwsze telefony. Aparat z nr 1 otrzymał miejscowy browar.
1885 – Założono Macierz Szkolną dla Księstwa Cieszyńskiego (obecnie Macierz Ziemi Cieszyńskiej).
1919 – Założono Towarzystwo Żeglugowe „Sarmacja”.
1920 – Została zawarta Konwencja Polsko-Gdańska.
1928 – Premiera filmu niemego Pan Tadeusz w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego.
10.11.:
1003 – W nocy z 10 na 11 listopada w klasztorze benedyktyńskim w Międzyrzeczu zamordowano Pięciu Braci Męczenników.
1655 – IV wojna polsko-rosyjska: rozpoczęła się bitwa pod Jezierną.
1672 – Król Michał Korybut Wiśniowiecki podpisał w Lublinie akt konfederacji gołąbskiej.
11.11.:
1293 – Nocą we Wrocławiu książę głogowski Henryk III porwał księcia legnickiego Henryka V Brzuchatego, który po półrocznej niewoli został zmuszony do zapłacenia okupu w postaci 6 miast po lewej stronie Odry.
12.11.:
1594 – Gimnazjum Akademickie w Toruniu podniesiono do rangi trzyletniej uczelni wyższej.
1596 – W Krakowie odbył się pogrzeb królowej Polski Anny Jagiellonki.
04.12.:
1337 – Herman z Pragi został mianowany biskupem warmińskim.
1401 – Na zamku w Bieczu król Władysław II Jagiełło zaręczył się ze swoją przyszłą, drugą żoną Anną Cylejską.
1515 – Pożar Biecza.
1520 – Na Sejmie w Bydgoszczy zatwierdzono wydany 7 stycznia tego roku przez króla Zugmunta Starego przywilej toruński, którego głównym postanowieniem było wprowadzenie przymusu pańszczyzny w wysokości jednego dnia w tygodniu, w miejsce 2-4 dni w roku.
05.12.:
1757 – Wojna siedmioletnia: król Prus Fryderyk II Wielki pokonał pod Lutynią (Leuthen) wojska austriackie i zmusił je do ewakuacji ze Śląska.
1813 – VI koalicja antyfrancuska: kapitulacja francuskiej załogi w twierdzy Szczecin.
1848 – Władze pruskie zlikwidowały autonomiczne Wielkie Księstwo Poznańskie.
1863 – Powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców pod dowództwem płka Karola Kality w bitwie pod Mierzwinem.
1892 – W Łodzi została otwarta zwierzęca Lecznica „Pod koniem”.
06.12.:
1764 – Wprowadzono zunifikowany system miar.
1794 – Hugo Kołłątaj został aresztowany w Radymnie przez Austriaków.
1806 – IV koalicja antyfrancuska: wojska napoleońskie rozpoczęły oblężenie Wrocławia.
1820 – Założono Towarzystwo Lekarskie Warszawskie.
1830 – Powstanie listopadowe: dyktator Józef Chłopicki powołał tzw. Gwardię Ruchomą.
07.12.:
1520 – Po ponad miesiącu zakończyły się w Bydgoszczy obrady Sejmu obozowego, w trakcie których uchwalono m.in. ordynację dotyczącą obrony kresów i mówiącą o rozmieszczeniu wojsk obrony potocznej.
1550 – Odbyła się koronacja Barbary Radziwiłłówny, żony króla Zygmunta Augusta.
1655 – Potop szwedzki: chorągiew pułkownika Gabriela Wojniłłowicza odbiła Krosno.
1809 – Książę warszawski Fryderyk August I wydał dekret ustalający liczebność Armii Księstwa Warszawskiego na 60 tys. żołnierzy.
08.12.:
1201 – Henryk I Brodaty został księciem wrocławskim.
1432 – Wyznaczony przez króla Władysława II Jagiełłę do sprawowania władzy na Litwie Zygmunt Kiejstutowicz stoczył pod Oszmianą zwycięską bitwę ze Świdrygiełłą, roszczącym sobie prawo do władzy i spiskującym z Krzyżakami.
1474 – Wojna polsko-węgierska: we Wrocławiu został podpisany rozejm pomiędzy królem Kazimierzem IV Jagiellończykiem i królem Czech Władysławem II Jagiellończykiem, a królem Węgier Maciejem Korwinem.
1506 – Zygmunt I Stary został wybrany na Sejmie w Piotrkowie na króla Polski.
09.12.:
1410 – Zawarto polsko-krzyżacki rozejm w Nieszawie.
1788 – Sejm Czteroletni powołał Niezależną Deputację Spraw Zagranicznych.
1916 – Weszła do obiegu marka polska.
10.12.:
1279 – W krypcie kościoła franciszkanów w Krakowie pochowano księcia Bolesława V Wstydliwego.
1671 – Sułtan Imperium Osmańskiego Mehmed IV wypowiedział wojnę Polsce.
1796 – Nowy car Paweł I ogłosił amnestię dla uczestników insurekcji kościuszkowskiej przebywających na zesłaniu w Rosji.
Kalendarium przygotował uczeń kl.VI Piotr Lasoń
